-->
A dramática das pequenas
cousas
Con area de con
Manuel F. Vieites
O pasado venres, 28 de novembro, estivemos na librería Andel acompañanado a presentación do libro Textítuculos dramáticos e posdramáticos, e ao seu autor, Afonso Becerra. Alí dixemos algunhas palabras que viñan sendo case as mesmas que na nosa crónica de Faro da Cultura. Velaí a crónica aquela.
Hai neste novo libro de Afonso
Becerra de Becerreá, unha innegable vontade polémica, que promove non tanto o
escándalo canto a reflexión, sempre tan necesaria, como xa propoñían Os Resentidos
nun vinilo de 1991. Abonda con ver a contracuberta primeira do volume para
enfrontar un retrato do autor que fai que collan sentido as palabras todas que,
tomadas de Uxio Novoneira, do seu maxistral Os
eidos, dan conta da importancia do camiño, da idea mesma dese camiño que
todos facemos, malia que en tantas ocasións non sexamos conscientes dese andar
noso e sexan outros os que nos movan os pés.
Textículos
dramáticos e posdramáticos, pois así se titula este volume que contén un
total de 10 pezas e que vén de editar Laiovento, editorial sempre tan atenta á
creación dramática, invita, como dixemos, a debates varios. O concepto mesmo
duns textos testiculares dá conta de cal vai ser a materia dramática escollida
polo autor para armar o que el mesmo denomina xogos de acción verbal, pois as
persoas, malia todo o que se ten dito sobre o poder da imaxe, aínda segue utilizando
palabras para construír o mundo, para construír o outro, para construírse a si
propio. Dixemos nalgunha ocasión que con Afonso Becerra (de Becerreá, Lugo),
colle forza en Galicia unha literatura dramática marcada pola vontade de lle
dar visibilidade a outras formas de entender as relacións humanas, de practicar
o amor, de entender a sexualidade, de ser un mesmo, pois. Falamos de literatura
gay? Pois si, claro, tan necesaria para nos instalar na normalidade cultural da
modernidade máis radical, para aceptar a diferenza e poñela en valor. Todos os
amores son na esfera privada, pero deben ser posibles tamén na esfera pública,
e o teatro debe contribuír a apuntalar ese tránsito. Lembremos aquela
“dramatícula” titulada Unha rosa entre as
pernas que xa foi espectáculo grazas ao traballo de Gloria Rico, Roberto
Leal e Xosé Luís Bernal; palabras para armar mundos.
Unhas dramatículas que se deben entender
como pequenas pezas nas que, como querían os futuristas italianos, se poida
mostrar a fugacidade toda dese instante que contén unha eternidade, a mesma que
abrolla en cadros magníficos de Carlo Carra ou Giacomo Balla, nun momento en
que Alfa Romeo aínda mostraba a figura dun “cavallino rampante” no seu redondo
capó encarnado. As mesmas pequenas pezas que xa creaba e mostraba Nikolai
Evreinoff, un director de escena ruso que nos anos primeiros do século pasado
propoñía a necesidade dun teatro das pequenas formas, que tanto interesou a
Nikita Balieff, de quen finalmente Castelao toma tantas ideas para promover en
Galicia un teatro de máscaras e popular, para o que Ramón Otero Pedrayo
comezará a escribir pequenas pezas a finais dos anos vinte. Por iso no abrente
deste volume quixemos nós falar dunha poética feita de area de con, imaxinada
na praia, alí onde o camiño pode tomar tantas direccións, tamén a que collera Alfonsina
mentres a auga lambía as súas pegadas últimas.
Tal vez a idea da peza coma grao de
area poida servir para mostrar o tránsito entre unha dramática feita de pedras,
capaz de acoller os grandes discursos e as grandes narracións que tanto
alporizaban ao gramático Jacques Derrida, e outra dramática feita desas
pequenas cousas coas que Raymond Clevie Carver conformou unha colección de
relatos que figuran entre os mellores xamais escritos. Velaí o tránsito entre a
escrita moderna e a posmoderna, que no campo da literatura dramática se pode
explicar moi ben con esta manchea de textos nos que abrolla a vida cotiá de todas
e todos nós. Pasen e lean.
O camiño
Naquela secuencia magnífica coa que remata Blade Runner, creación suprema de Ridley Scott, o replicante
explica que quen vive con medo acaba por ser un escravo, e lamenta que os seus recordos
todos se vaian perder como bagoas na choiva. Velaí outra maneira ben fermosa de
mostrar o que acaba por ser a nosa vida toda, unha saqueta aberta e furada chea
de minúsculos graos de area que non deixan de ser fragmentos de existencia, Threads of time, que dirá Peter Brook
nas súas memorias. Afonso Becerra comparte con nós fragmentos de vida, vivida
sen medo.
Albiscar a fugacidade da vida e o necesario
compromiso con esa mesma fugacidade, na súa aceptación e na súa conquista, como
mostra ese poema de Novoneyra que, xa dixemos, abre poderoso o volume, axuda a comprender
a nosa transcendencia escasa. Pois somos ceo e silencio, ruído e furia de
falarmos con Shakespeare, camiño que nin sabe para onde vai, balbordo. Por iso
a única opción é tomar conciencia de que o camiño está e hai que andalo, na
vida, na literatura, no teatro, no amor e no desamor, sen medo. Para ser, cando
menos, area.